Gerrit ter Welle
Geschiedenis van Hengelo
HENGELO - Wie mijn columns volgt, weet dat ik regelmatig over (oud)Hengeloërs schrijf. Personen die op de een of andere manier een stempel op de Hengelose geschiedenis hebben gedrukt. Deze week bespreek ik drie boeken waarin telkens één persoon centraal staat.
Ik begin met ‘Een bijzonder energiek ondernemer. Rento Wolter Hendrik Hofstede Crull (1863 – 1938): pionier van de elektriciteitsvoorziening in Nederland’ van Jaap Tuik. Hofstede Crull was een van de belangrijkste pioniers op het gebied van de elektriciteitsvoorziening in Nederland. Samen met werktuigbouwkundig ingenieur Willem Wilmink stond hij in 1908 aan de wieg van de Hengelosche Electrische en Mechanische Apparaten Fabriek (HEEMAF), het bedrijf dat samen met Hazemeyer, Hollandse Signaal en Twentsch Centraal Station voor Elektrische Stroomlevering (TCS) bekende bedrijven werden die brood op de plank betekenden voor vele duizenden inwoners van Hengelo en omgeving. Het boek maakt duidelijk dat Hofstede Crull geen gemakkelijk mens in de omgang was, maar wel een gedreven en energiek organisator met een geweldig sterke wil. Hij durfde risicovolle ondernemingen te stichten waar anderen vooral problemen zagen. Toch, zo lees ik, leidde zijn koppige en volhardende aanpak dikwijls tot grote successen, maar bracht hem ook regelmatig in de problemen.
In het rijk geïllustreerde boek komt Hofstede Crull naar voren als een waar pionier: slagvaardig, initiatiefrijk, dynamisch, vindingrijk en soms controversieel. Een bijzonder boek waarin een belangrijk deel van de geschiedenis van Hengelo prachtig is beschreven.
Dan een boek over oud-burgemeester mr. C.P.M. Bevers. Het boek beschrijft de periode 1973 – 1991, die voor Hengelo de geschiedenis is ingegaan als het tijdvak van burgemeester Bevers. Want die jaren dragen zijn stempel. Het meest direct zichtbaar en meetbaar is dit op het gebied van de huizenbouw en wegenbouw. De Hasseler Es, het Stadserf en de Kardinaalshoed bijvoorbeeld zullen altijd verbonden blijven met burgemeester Bevers. Tijdens zijn ambtstermijn werd ook een aantal publieke voorzieningen uitgebouwd en vervolmaakt. Het boek is een hommage aan deze ‘vroede’ vader. En een interessant tijdsbeeld van de jaren ’70 en ’80.
Titel ‘HENGELO 1973 tot 1991. MR. C.P.M. Bevers BURGEMEESTER’.
Van wie was ook weer de uitspraak ‘Ik bin swart van boeten, maor mooi van binnen. En you Hengeler bint mooi van boeten, maor pikswart van binnen’? Die uitspraak is van Joseph ‘Menthol’ Sylvester. Frank Krake schreef een boek over deze kleurrijke man. Na een jarenlange zwerftocht komt de hoofdpersoon in de hoofdstad van ons land aan. Gevlucht voor een uitzichtloze situatie in zijn geboortestad Saint Lucia en de rassenhaat door de Ku Klux Klan in Amerika. Verdient zijn brood op markten met zijn Babajana tandpasta, die hij aanprijst als “het natuurgeheim van het zwarte ras”. Daarmee trekt hij het hele land door. Trouwt in Hengelo met Roosje Borchert, een vrijgevochten dame van stand Zij is mannequin en staat bekend als het mooiste meisje van de stad. Liefde op het eerste gezicht. Hij zwart, zij blank. In het museum is over het paar nog veel te zien. Ik heb een adembenemend boek over ‘Menthol' gelezen.
Indien u meer informatie wilt, neem dan contact op met Museum Hengelo. Tel. 074 - 259 4216 of e-mail info@museumhengelo.nl..
Gerrit ter Welle