75 (1)
Volgend jaar is het 75 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Na de landing in Normandië gingen de Geallieerden dwars door Europa, richting Berlijn. Toen het slechte weer inviel, eind 1944 was Nederland verdeeld in Noord en Zuid met als scheidslijn grofweg de grote rivieren. Zuid was bevrijd, had al feestgevierd en probeerde het normale leven weer op gang te krijgen. De Duitsers hadden zich in Midden-Nederland ingegraven en de Geallieerden waren vastgelopen in de onder water gezette polders. In Zeeland was nog even hevig gevochten om de toegang tot de haven van Antwerpen.
In West-Nederland heersten honger en terreur en niet alleen van Duitse zijde, ook door Nederlanders. In die laatste oorlogswinter zijn nog diverse slachtoffers gevallen. Vanwege? Ja, vanwege wat? Haat? Wraak? Angst? Ook in het Oosten en het Noorden van het land heersten de Duitsers en hun handlangers. Hoeveel mensen zijn er in die laatste maanden nog doodgeschoten, soms door landgenoten?
De bevrijding van het laatste deel van Nederland begin 1945 was geen kleinigheid. Er is nog stevig gevochten en op sommige plekken, zoals bij de Afsluitdijk, moesten de Geallieerden wachten op versterkingen of op overgave in de rest van de regio.
Ik heb polemologie van Dr. Röling gehad in Groningen maar hij, noch anderen hebben mij het waarom van oorlog kunnen uitleggen.
Wat mij boeit is het waarom van de oorlog? Ook van oorlogen in het algemeen, maar het meest toch wel de Tweede Wereldoorlog. 75 Jaar geleden vochten wij nog met onze buren. Landen kunnen met elkaar in oorlog zijn, wordt er dan gezegd. Maar dat kan niet, mensen zijn met elkaar in oorlog.
In de komende maanden komen we daar in deze krant op terug. Lees de oproep om verhalen op te sturen, elders in deze krant. Reageer. Wij zoeken de geschiedenis van de gewone en van de ongewone man, vrouw en kind. Maar ook stippen wij voorzichtig aan, wat na de oorlog vrede en veiligheid voor ons en voor de rest van de wereld hebben betekend. Een speurtocht naar de mens, die gedurende 75 jaar na de oorlog in vrede en veiligheid heeft kunnen leven en de vraag krijgt voorgelegd: Zou het nu opnieuw kunnen? En waarom? Vragen waar misschien geen logische antwoorden op zijn te vinden, maar die je moet stellen om de mens hier en elders in de wereld te begrijpen.